Okres Wędrówek Ludów
w dorzeczu Odry i Wisły

Jesteś tutaj: Strona główna / Aktualności / Drugie spotkanie wykonawców projektu w Nieborowie

Drugie spotkanie wykonawców projektu w Nieborowie

2014.05.09 -

Drugie spotkanie wykonawców projektu odbyło się w Pałacu Radziwiłłów w Nieborowie, oddziale Muzeum Narodowego w Warszawie (fot. 1), z udziałem Komitetu Sterującego i prof. Wojciecha Nowakowskiego, dyrektora Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, miejsca realizacji grantu NCN. Miało ono na celu przedstawienie dotychczasowych rezultatów badań, zaplanowanie i koordynację dalszych prac oraz wysłuchanie i przedyskutowanie opinii członków Komitetu Sterującego na temat ich dotychczasowych postępów.

                W pierwszej części dr Marzena Przybyła z Uniwersytetu Jagiellońskiego przedstawiła najnowsze prądy teoretyczne związane z problematyką migracji w kontekście możliwości ich adaptacji w odniesieniu do źródeł archeologicznych. Prof. Małgorzata Latałowa z Uniwersytetu Gdańskiego przedstawiła możliwości czasowo-przestrzennej rekonstrukcji procesów osadniczych na Pomorzu w pierwszym tysiącleciu po Chr. na podstawie dotychczasowych analiz palinologicznych oraz zaproponowała modyfikację dalszych planów badawczych ze względu na negatywny wynik zeszłorocznych prac terenowych w poszukiwaniu odpowiednich stanowisk paleoekologicznych w rejonie Suchania i Kostkowic. Prof. Aleksander Bursche z Uniwersytetu Warszawskiego scharakteryzował, na przykładzie rabunku przez Gotów wyposażenia mennicy rzymskiej w Aleksandrii Troas, mechanizmy przepływu know-how do społeczności barbarzyńskich, ułatwiające im późniejsze procesy adaptacyjne w środowisku rzymskim. Dr Marcin Wołoszyn z Uniwersytetu Rzeszowskiego przeanalizował informacje Prokopiusza (→Prokopiusz z Cezarei ) dotyczące wędrówki Herulów w 512 r. na wyspę Thule, podkreślając, że jednym z kluczowych aspektów dla dalszej interpretacji tego przekazu, jest prawidłowe umieszczenie punktu wyjścia tej wędrówki.

                W drugiej części spotkania zostały zaprezentowane wyniki realizowanych w ramach projektu badań terenowych w Jaskini Wisielców koło Kostkowic (mgr Marcin Rudnicki, Uniwersytet Warszawski) i osady w Suchaniu (dr Bartłomiej Rogalski, Muzeum Narodowe w Szczecinie). Dr hab. Anna Bitner-Wróblewska (Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie) i dr hab. Bartosz Kontny (Uniwersytet Warszawski) przedstawili rezultaty swoich prac nad archiwami Nilsa Åberga i Bernharda Salina, w odniesieniu do materiałów dotyczących OWL z ziem polskich (→Pobyt badawczy w Szwecji). Dr Anna Zapolska (Uniwersytet Warszawski) z wykorzystaniem nieuwzględnionych dotąd archiwaliów omówiła depozyt tzw. „odlewnika” z Fromborka (→Frombork ) i wskazała, iż identyfikacja tego zespołu z konkretną kulturą archeologiczną nie ma zasadniczo sensu, gdyż stanowił on zapewne własność wędrownego rzemieślnika przebywającego na terenach germańskich i bałtyjskich. Mgr Marcin Rudnicki zaprezentował nowe materiały pochodzące z rozwiniętego OWL z obszaru Kujaw (fot. 2), w tym zwłaszcza z kompleksu osadniczego w Gąskach-Wierzbiczanach, m.in. ślady lokalnej produkcji zapinek datowanych na VI-VII wiek. Jak podkreślono to kilkakrotnie w dyskusji, mamy w tym przypadku do czynienia z pierwszym uchwyconym przypadkiem przeżywania się tradycji germańskich w czasach pojawienia się na zachód od Wisły osadnictwa słowiańskiego.

Na zakończenie pierwszego dnia obrad zostały przedyskutowane kwestie techniczne związane z koordynacją i realizacją projektu. Podkreślono konieczność dostosowania się do wszystkich nowych wymogów NCN, zwłaszcza związanych z opisem bibliograficznym i formatem publikacji.

                Drugiego dnia konferencji dr hab. Bartosz Kontny przedstawił znalezisko zapinki reliefowej z okresu merowińskiego z Radziejowa na Kujawach (fot. 3), które ze względu na unikalny charakter należy traktować raczej jako import w środowisku postprzeworskim. Prof. Jan Schuster z Uniwersytetu Łódzkiego na podstawie analizy dwu kategorii zapinek (fot. 4 i 5) wskazał na dalekosiężny charakter powiązań międzykulturowych z terenami północnej Polski widocznych w początkach OWL. Wreszcie dr Ireneusz Jakubczyk z Uniwersytetu Łódzkiego analizował możliwość późnego datowania niektórych odmian zapinek z podwiniętą nóżką pochodzących ze znalezisk jaskiniowych z południowej Polski.

                Członkowie Komitetu Sterującego w swoich opiniach podkreślali istotę badań prowadzonych w ramach projektu dla zrozumienia całości zjawisk, jakie zachodziły w OWL w Barbaricum. Zwrócili uwagę, że wykonawcy powinni na dalszych etapach prac w mniejszym stopniu koncentrować się na analizie materiału archeologicznego, a zająć się wyjaśnianiem procesów przebiegających od IV do VI wieku między Odrą a Wisłą. W studiach nad przemianami osadniczymi, poza palinologią powinny być wykorzystane w większym stopniu także inne dziedziny nauk przyrodniczych, a także aspekt ekonomiczny obserwowanych przemian. Zasugerowano również, że kolejne doroczne spotkanie powinno mieć charakter otwarty, aby mogli w nim wziąć udział badacze i studenci z całej Polski, a także przedstawiciele mediów. Większość prezentowanych wystąpień powinna zostać pilnie opublikowana. Wszyscy zgodnie wskazywali na ogromną, wręcz przełomową, wagę najnowszych odkryć z terenów Kujaw i sugerowali pilną konieczność podjęcia badań terenowych na terenie kompleksu osadniczego w Gąskach. Kierownik projektu wyjaśnił, że we wniosku grantowym nie zostały przewidziane takie badania, ani zabezpieczone odpowiednie fundusze. W związku z tym badań takich nie można przeprowadzić w ramach istniejącego projektu, natomiast niewątpliwie powinny być one przedmiotem wystąpienia o kolejny wniosek grantowy przez ekipę badawczą zajmującą się terenami Kujaw.

                Główne wskazówki i wnioski Komitetu Sterującego zostaną wysłane do NCN i udostępnione na portalu projektu.