Okres Wędrówek Ludów
w dorzeczu Odry i Wisły

Jesteś tutaj: Strona główna / Badania / Badania paleobotaniczne / Analiza próbek z jeziora Byszyńskiego i Rybackiego

Analiza próbek z jeziora Byszyńskiego i Rybackiego

Na Uniwersytecie w Bremie wykonano skanowanie XRF rdzeni osadów z jeziora Byszyno i Jeziora Rybackiego. Dzięki zastosowaniu tej metody można uzyskać informacje o zawartości w osadach poszczególnych pierwiastków chemicznych.

Metoda rentgenowskiej analizy fluorescencyjnej (ang. X-ray fluorescencje, XRF), stosowana jest w badaniach rdzeni osadów jeziornych powszechnie ze względu na swoje niezaprzeczalne walory. Pomiar w tej technice odbywa się bez bezpośredniego kontaktu z próbką, co zapewnia możliwość odzyskania materiału w stanie niezmienionym. Nie wymaga on dzielenia rdzenia osadów na próbki i pozwala na uzyskanie ogromnej ilości danych – w jednym centymetrze rdzenia wykonać można kilkadziesiąt pomiarów składu pierwiastkowego, co jest zupełnie nieosiągalne przy tradycyjnym opróbowaniu i analizie poszczególnych próbek.

Wyniki skanowania XRF rdzeni osadów z jeziora Byszyno i Jeziora Rybackiego pomogą w prześledzeniu tempa i charakteru zmian zachodzących w zlewniach badanych jezior w OWL.

                               Raport ze skanowania XRF rdzeni osadów z jeziora Byszyno i Jeziora Rybackiego

Materiał

Rdzenie osadów z analizowanych jezior zostały otwarte poprzez rozcięcie wzdłuż i podzielone na dwie połowy. Następnie jedna z połówek została przeskanowana metodą fluorescencji rentgenowskiej (XRF). W przypadku Jeziora Rybackiego rdzeń pobrano w jednej tubie o długości 200 cm, przy czym długość profilu osadowego wyniosła 190,5 cm. Z kole w przypadku jeziora Byszyno zaistniała konieczność korelacji dwóch niezależnych rdzeni. Pierwszy z nich pobrano w jednej tubie o długości 210 cm przy czym długość profilu osadowego wyniosła 204,5 cm. Ponieważ w rdzeniu tym nie osiągnięto spągu osadów jeziornych skorelowano go z fragmentem rdzenia pobranego próbnikiem tłokowym przez dr Michała Woszczyka z UAM w Poznaniu. Jako podstawę korelacji użyto charakterystyczne zmiany w składzie chemicznym osadu, co pozwoliło na uzyskanie kompletnego profilu osadów z jeziora Byszyno o długości 278,5 cm.

Metoda pomiaru

Skanowanie rdzeni przeprowadzone zostało w laboratorium GEOPOLAR na Uniwersytecie w Bremie. Skanowanie XRF jest metodą niedestrukcyjną pozwalającą określić skład pierwiastkowy badanego materiału. Wyniki podawane są w formie ilości zliczeń impulsów wychwytywanych przez detektor XRF. W przypadku osadów badanych jezior pomiar wykonano stosując tubę molibdenową, czas pojedynczego pomiaru wynosił 10 sekund, a rozdzielczość próbkowania ustalono na 5 mm. Po pomiarze dane surowe zostały przeliczone względem krzywych kalibracyjnych i eksportowane do formatu *.xls obsługiwanego przez MS Excel.

Dane pomiarowe

Wszystkie dane dotyczące zawartości pierwiastków przedstawione są w formie ilości zliczeń (cnts) zarejestrowanych prze detektor w czasie trwania pojedynczego pomiaru (10 sekund).

Literatura:

Croudace IW, Rindby A, Rothwell G (2006) ITRAX: description and evaluation of a new multi-function X-ray core scanner. In: Rothwell RG (ed) New Techniques in Sediment Core Analysis. The Geological Scociety of London, Special Publications, London, pp. 51-63.

Autor: Prof. UG dr hab. Wojciech Tylmann
            Katedra Geomorfologii i Geologii Czwartorzędu
            Wydział Oceanografii i Geografii
            Uniwersytet Gdański
            Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk