Okres Wędrówek Ludów
w dorzeczu Odry i Wisły

Jesteś tutaj: Strona główna / Thesaurus / Stanowiska / Basonia

Basonia

Basonia, pow. opolski, woj. lubelskie, depozyt wyrobów i nieobrobionych brył bursztynu wagi przypuszczalnie kilkuset kg odkryty w 1914 r. w czasie kopania szańców dla wojsk austro-węgierskich. Przypadkowi znalazcy uznali bursztyn za zwykłą żywicę i w rezultacie znaczna część skarbu została utracona, m.in. spalona przez miejscowego kowala. W depozycie dominowały paciorki różnych kształtów, których pierwotnie mogło być nawet 7000, ich półwytwory, a także wstępnie obrobione bryły surowca, sukcynitu. Paciorki wykonane były przy użyciu tokarki; najliczniejszą formę stanowią paciorki tarczowate wypukłe, określane jako typ basoński. Depozyt datowany jest na 1. połowę V wieku i stanowił zapewne przedmiot transakcji kupieckiej dokonanej na terytorium →kręgu zachodniobałtyjskiego. Łącznie zachowało się 29 brył bursztynu, z których najcięższa waży 175,9 g, lub ich fragmenty oraz 304 paciorki. Największa liczba zabytków z depozytu przechowywana jest w Muzeum Lubelskim w Lublinie, zaś pozostałe w Państwowym Muzeum Archeologicznym  w Warszawie i Muzeum Ziemi PAN w Warszawie.

AB

Literatura: M. Pękalski, Skarb bursztynowy z Bassonii w powiecie puławskim, „Z otchłani wieków”, t. 12, 1937, s. 106–108; M. Pękalski, Dalsze szczegóły o skarbie bursztynowym z okresu wędrówek ludów w Bassoni w pow. puławskim, „Z otchłani wieków”, t. 13, 1938, s. 105; J. Gurba, Historia odkrycia bursztynowego skarbu z Basonii, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 29, 1963, s. 69–71; P. Wielowiejski, Skarb bursztynu z późnego okresu rzymskiego odkryty w miejscowości Basonia, woj. lubelskie, „Prace Muzeum Ziemi”, t. 41, 1990, s. 101-134; A. Kokowski, Nieznana część skarbu bursztynu z Basonii, (w:) I. Jakubczyk i in. (red.) Terra Barbarica. Studia ofiarowane Magdalenie Mączyńskiej w 65. rocznicę urodzin, Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina, t. 2, Łódź–Warszawa, 2010, s. 309–313; M. Stasiak-Cyran, Skarb bursztynu z Basonii w 100 lat po odkryciu, (w:) L. Gazda (red.) Lubelski bursztyn, znaleziska, geologia, złoża, perspektywy, Kraków, 2015, s. 172–179; A. Bursche, K. Kowalski, B. Rogalski (red.), Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły, Warszawa-Szczecin, 2017, s. 117-118 (M. Stasiak-Cyran).