Karsibór

Karsibór (Caseburg), pow. świnoujski, rozproszony skarb solidów znaleziony na zachodnim brzegu Świny, odkrywany stopniowo na głębokości „jednej stopy” w ciągu kilkudziesięciu lat, najczęściej podczas kopania ziemniaków; po raz pierwszy znalezione „przez biednych ludzi na ich polu” w 1864 r. ok. 18 lub nawet 25 solidów, następnie w 1876 r. kolejne dwie monety, w 1893 r. następne dwa egzemplarze, pozostała część w bliżej nieokreślonym czasie. W depozycie zarejestrowano co najmniej 30 monet, choć pierwotnie skarb ten zawierał z pewnością znacznie więcej →solidów. Monety przechodziły różne koleje losu, znaczna część (jakoby 18 egzemplarzy) miało ulec przetopieniu, zapewne za pośrednictwem żydowskich handlarzy w Kamieniu Pomorskim, około 15 solidów miało trafić do muzeum w Szczecinie, 10 znalazło się w prywatnych kolekcjach, z czego 7 w zbiorze Pristoriusa a następnie pani Kaufmann w Świnoujściu. Najstarszą zarejestrowaną monetą był solid Honoriusza bity w Mediolanie w latach 395-423, zaś najmłodszą naśladownictwo barbarzyńskie Anastazjusza I pochodzące zapewne z początków VI wieku. W skład skarbu wchodziły ponadto następujące solidy: 4 Teodozjusza II, 2 Marcjana, 3 Leona I, 2 Zenona, 8 Anastazjusza I oraz 1 naśladownictwo Honoriusza i 1 zapewne ostrogockie Walentyniana III. Obecnie ze skarbu uchwytne jest jedynie 8 monet, które przetrwały w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Cały depozyt można datować na →Okres Wędrówek Ludów (na pierwszą połowę VI w.).

Opis: 8 solidów, w tym 3 Teodozjusza II bite w Konstantynopolu, dwa w latach 430-440 (RIC 257) wagi odpowiednio 4,30 i 4,21 g (z otworem) i w latach 441-450 (RIC 292) wagi 4,35 g, najpewniej ostrogockie naśladownictwo Walentyniana III wagi 4,48 g, jeden egzemplarz Leona I bity w Konstantynopolu w roku 462 lub 466 (RIC 605) wagi 4,37 g, dwa Zenona bite w Konstantynopolu w latach 474-475 (RIC 911) wagi odpowiednio 4,39 g i 4,40 g oraz jeden Anastazjusza I bity także w Konstantynopolu w latach 491-518 (DOC 3g lub 7h) wagi 4,07 g.

AB

Archiwalia: Archiwum Szczecin, nr 1770; Rom und Griechenland, 133-134; Inventar – Auszüge, nr 908, 946, 1138, 1211; Kartoteka Reglinga (5 kartek).

Literatura: (bez aut.) Münzfunde, Blätter für Münzfreunde 1865, s. 7-8; J. Ehrhart, Ein Münzfund auf der Insel Usedom, Baltische Studien, t. 22, 1866, s. 237-240; (bez aut.) Steinzeitliches von der Insel Usedom, Blätter der Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde, t. 2/1891, s. 22; (bez aut.) Zum Münzfund von Caseburg, Blätter der Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde, t. 12/1893, s. 177-178 E. Jungklaus Römische Funde in Pommern, Greifswald, 1924, s. 38–42, 92; H.J. Eggers, Das römische Einfuhrgut in Pommern, Baltische Studien NF 42, 1940, s. 32, nr 14 i przypis 46; R. Ciołek, Katalog znalezisk monet rzymskich na Pomorzu, Warszawa, 2001, s. 96-99, nr 120 i tabl. 2; R. Ciołek 2007, Die Fundmünzen der römischen Zeit in Polen: Pommern, Collection Moneta 67, Wetteren 2007103-105, nr 146; A. Bursche, H. Machajewski, B. Rogalski, Okres przedrzymski – okres wędrówek ludów – katalog zabytków, (w): K. Kowalski, D. Kozłowska-Skoczka (ed.), Zaginione–Ocalone. Szczecińska kolekcja starożytności pomorskich, Szczecin, 2012, s. 302–303; A. Bursche, K. Kowalski (red.), Barbarian Tsunami. Migration Period between the Odra and the Vistula, Warszawa-Szczecin, 2017, s. 119.

• pełna rozdzielczość

  Fot. 1. Skarb solidów znaleziony w Karsiborze (woj. zachodniopomorskie, fot. G. Solecki, T. Piętak).