Młoteczno

Młoteczno, pow. braniewski, woj. warmińsko-mazurskie (niem. Hammersdorf, Kr. Braunsberg), między 1873 a 1917 r. w różnych częściach wsi odkryto co najmniej 17 przedmiotów zł. i sr., z których do dziś znane są : 1. medalion Konstancjusza II, wybity w Konstantynopolu w latach 335-336; 2. fragmenty dwóch srebrnych naczyń pochodzenia italskiego lub galijskiego oraz wschodniorzymskiego; 3. 3 koszyczkowate złote wisiorki; 4. zł. fibula ze zł. łańcuszkiem, dł. 13,2 cm; 5. 2 zł. naszyjniki typu Piotrowice (fot. 1.). Obecnie zachowały się tylko dwa naszyjniki w Muzeum im. Puszkina w Moskwie, uprzednio znajdujące się w Museum für Völkerkunde w Berlinie; pozostałe, przechowywane w Muzeum w Królewcu, zabytki zaginęły w czasie drugiej wojny światowej. Traktowane były jako jednorodny depozyt, M. Ebert rozdzielił je na dwa odrębne chronologicznie kompleksy: wcześniejszy z fibulą, wisiorkami i naczyniami oraz późniejszy, do którego należą dwa naszyjniki. Wg A. Bursche mogły one stanowić kilka zespołów.

Fibula w →stylu polichromicznym z wkładkami z granatów i bursztynu (?), zdobiona filigranem i granulacją, należy do grupy zapinek →typu Nežin-Szilágysomlyó-Regöly-Untersiebenbrunn i datowana jest na wczesną fazę D₂ →OWL , czyli na koniec IV i pierwsze ćwierćwiecze V w. Jej pochodzenie – lokalne lub naddunajskie – jest szeroko dyskutowane; wkładki z granatów przemawiają za jej produkcją w strefie naddunajskiej, filigran i granulacja oraz kształt guzków na główce – za pochodzeniem lokalnym. Wisiorki koszyczkowate, znane od fazy C₂, mogą być współczesne fibuli, tym bardziej, że wspólną cechą tych wyrobów jest identyczny drut ósemkowaty. Sr. naczynia datowane są najpóźniej na wczesny V w., a dwa naszyjniki na VI w. 

MM

Literatura : N. Åberg, Ostpreussen in der Völkerwanderungszeit, Uppsala 1919, s. 67-68; F. E. Peiser, Der Goldfund von Hammersdorf, Mannus 10, 1919, s. 92-96; M. Ebert, Neuerwerbungen des Prussia-Museums. VI. Völkerwanderungszeit, Prussia XXIV, 1923, s. 159; H. Bott, Zur Datierung der Funde aus Hammersdorf (Ostpreussen), Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz 23/24, 1982, s. 139-153; G. Hirschfeld, Bruchstücke von zwei silbernen Geräten, Prussia XI, 1884-1885 (1886), s. 77-82; A. Bursche, Złote medaliony rzymskie w Barbaricum. Symbolika prestiżu i władzy społeczeństw barbarzyńskich u schyłku starożytności, Światowit, Supplement Series A: Antiquity 2, Warszawa 1998, s. 76-79, 237; G. Mangelsdorf, Der Halsring von Peterfitz, Hinterpommern. Ein Beitrag zur zeitlichen und kulturellen Stellung der Goldringe mit verdickten und übergreifenden Enden des 6. Jahrhunderts in Skandinavien und südlich der Ostsee, Offa 63/64, 2006/2007, 2011, s. 79-108; W. Menghin (red.), Merowingerzeit. Europa ohne Grenzen, Berlin 2007, nr kat. IV.1.1-2; A. Cieśliński, Kulturelle Veränderungen und Besiedlungsabläufe im Gebiet der Wielbark-Kultur an Łyna, Pasłęka und oberer Drwęca, Berliner Beiträge zur Vor- und Frühgeschichte N. F. 17, Berlin 2010, s. 162-168.

• pełna rozdzielczość

  Fot. 1. Część skarbu z Młoteczna (A. Cieśliński 2010).

• pełna rozdzielczość

  Fot. 2. Dwa złote naszyjniki z Młoteczna, pow. braniewski, schyłek IV – poł. V w., przechowywane w zbiorach Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie, (za: V.I. Kulakow 2007)