Trzebiatów

Trzebiatów, pow. gryficki, (niem. Treptow), w żwirowni położonej w obrębie miasta odkryto przypadkowo w 1916 r. najprawdopodobniej skarb składający się przynajmniej z 4 pozłacanych srebrnych zapinek, zachowanych we fragmentach. Pierwotnie znalezisko przechowywano w Muzeum w Trzebiatowie, a następnie w Muzeum w Szczecinie. Z 4 zapinek zachował się po II wojnie światowej tylko 1 okaz obecnie znajdujący się w Muzeum Narodowym w Szczecinie.

Trzy z nich, niemal identyczne, składały się z długiej rombowatej nóżki, krótkiej pochewki, z kabłąkiem półkolistym z wcięciami i dolną cięciwą. Przy główce jednej z nich zachowany był fragment guzka. Ich nóżki pokrywał ornament wykonany odciskami stempelka w postaci koncentrycznych kół i półkoli, obwiedzione pasmem „perełkowatym”, natomiast kabłąki przy główce i zwieńczeniu z nóżką zdobiły druciki „perełkowate”, wykonany w konwencji skandynawskiego →stylu Sösdala. Przy czwartej zapince nóżka była zdobiona na obwodzie i w centrum jedynie drucikiem „perełkowatym”, a kabłąk wcięciami. Zapinki, ogólnie odpowiadające fibulom serii 2 grupy VI wg O. Almgrena, nawiązują do okazów typu Wiesbaden wg J. Wernera (1982, s. 228, ryc. 3) upowszechniających się na terenie Barbaricum między Renem i Łabą na zachodzie a dolną Odrą i Skandynawią na północnym – wschodzie. Zapinki z Trzebiatowa zalicza się do wschodniej grupy tych fibul zdobionych ornamentem stempelkowym wykonanym w →stylu Sösdala i datuje się na pierwszą połowę V w., a więc na fazę D wczesnej fazy →okresu wędrówek ludów. Interpretacja charakteru tego skarbu jest nie jasna. W basenie Morza Bałtyckiego znaleziska podobne do Trzebiatowa, których wspólną cechą jest występowanie zapinek, interpretowane są jako depozyty o charakterze kultowym pełniące funkcję substytutu wyposażenia grobowego. Patrz również: →Świelino, →Kiełpino.

HM

Literatura: M. Schultze, Der Fibelfund von Treptow an der Rega, Baltische Studien, N.F., t. 19, 1916, s. 237-254; K. Godłowski, Okres wędrówek ludów na Pomorzu, Pomorania Antiqua, t. X, 1981, s. 65-129; J. Werner, Zu einer elbgermanischen Fibel des 5. Jahrhunderts aus Gaukönigshofen, Ldkr. Würzburg. Ein Beitrag zu dem Fibeln vom “Typ Wiesbaden” und zur germanischen Punzornamentik, Bayerische Vorgeschichtsblätter, t. 47, s. 225-254; H. Machajewski, Z badań nad chronologią dębczyńskiej grupy kulturowej w dorzeczu Parsęty, Poznań, 1992; H.J. Eggers, P. F. Stary, Funde der Vorrömischen Eisenzeit, der Römischen Kaiserzeit und der Völkerwanderungszeit in Pommern, Lübstorf, 2001, s.146-147, tab. 380:37, 7-10.

• pełna rozdzielczość

  Fot. 1. Trzebiatów – zapinki, wg H.J. Eggers, P. F. Stary 2001, Taf. 380:37, 7-10.