Kerbschnitt styl

Kerbschnitt (chip carving), dekoracja reliefowa, określana także jako tzw. ornamentyka wycinana. Sposób zdobienia powierzchni przedmiotów motywami wypukłymi i wklęsłymi. Technikę tę stosowano dla różnych materiałów, w tym drewna, gliny, metalu. W przypadku przedmiotów metalowych wzór był zwykle odlewany, a potem żłobiony i cyzelowany. Dominują motywy geometryczne w formie różnego typu spirali, wielocentrycznych kół, rombów, zygzaków i in. Motywy geometryczne były niekiedy uzupełniane innymi ornamentami, w tym stylizowanymi główkami zwierzęcymi i elementami stylu zwierzęcego. Technikę K. łączono często z innymi, np. niello. Zdobienie w technice K. charakterystyczne dla prowincjonalnorzymskich garniturów pasa (fot. 1.), rozwinęło się w →OWL  na rozległych obszarach Europy, szczególnie na terenie Skandynawii, Europy środkowej oraz w strefie naddunajskiej i nadczarnomorskiej. K. zdobił elementy pasa, zwłaszcza różnego kształtu skuwki sprzączek (fot. 1.), ale także zapinki (w tym →fibule płytowe - fot. 2.) i inne ozdoby, elementy okuć pochew mieczy, rozmaite okucia, np. rogów do picia i in.

AB-W

Literatura: O. Voss, The Høstentorp silver hoard and its period. A study of a Danish find of scrap silver from about 500 A.D., “Acta Archaeologica” (København) 25, 1954, s. 171-219; G. Haseloff, Die germanische Tierornamentik der Völkerwanderungszeit, Studien zu Salin’s Stil I, Vorgeschichtliche Forschungen 17, Berlin-New York 1981, s. 52-79; M. Axboe, Positive and negative versions in the making of chip-carving ornament, [w:] Festskrift til Thorleif Sjøvold på 70-årsdagen. Universitetets Oldsaksamlings Skrifter. Ny rekke 5, Olso 1984, s. 31-42; H.W. Böhme, Bemerkumgen zum spätrömischen Militärstil, [w:] H. Roth (red.), Zum Problem der Deutung frühmittelaltericher Bildinhalte. Akten des 1 Internationalen Kolloquiums in Marburg a.d. Lahn, 15. bis 19. Februar 1983, Veröff. Vorgesch. Seminar Philipps-Univ. Marburg a.d Lahn. Sonderbd. 4, 1986, s. 25-49.

• pełna rozdzielczość

  Fot. 1. Sprzączki zdobione Kerbschnitt: 1–3 – srebrne pozłacane sprzączki z Taurapilis, wschodnia Litwa; 4 – brązowa pozłacana sprzączka z Vilkyčiai (d. Wilkieten), zachodnia Litwa; 5 – srebrna pozłacana sprzączka z Konarzewa, środkowa Polska (Werner, Der

• pełna rozdzielczość

  Fot. 2. Zapinka reliefowa ze Skanii, Szwecja (B. Salin, Die Altgermanische Thierornamentik, Stockholm 1904, ryc. 128).